همهی جشنهای ایرانی در گرد یکدیگر آمدن، شعر گفتن، پایکوبی و دست افشانی است که همهی اینها پیامآور «صلح و دوستی» است چون هیچکس در بزم و رسم شمشیر نمیکشد و تندی نمیکند. پیامبر ایرانی نیز گفتهاند: «همواره آفرینگفتار باشیم و زبان به تلخی و تندی نیالائیم». برخی از مهمترین جشنهای ایرانی، جشن مهرگان، جشن یلدا، پس از آن جشن سده، آنگاه چهارشنبهسوری که دروازه عید نوروز است و سپس فروردگان و جشن نوروز، جشن جشنها و پس از آن جشن زمین و زمان و آسمان، سیزده بدر میباشد.
از یونان تا ایران کهن اندیشهورزان بر این باور همسو هستند که باید زندگی سرشار از شادی باشد، زیرا شادی با خود سلامت، خرسندی و رضایت و عشق بر آینده را به همراه دارد. برای آنکه سلامتی را در جان و تنمان جاودانه سازیم، بایستی به خوب خوردن، خوب خوابیدن و عشق ورزیدن و شاد بودن توجه نشان دهیم، این موارد چنان با یکدیگر همسو هستند که گویی شاخههای یک درخت هستند که در جنگل انسانی روییدهاند و ما در سایهسار آن آرامش، آسایش و رضایت را طلب میکنیم. شادی شعلهی زندگی است پس هرگاه شادی را از دست بدهیم چراغ زندگی خاموش میشود.
حتی طبق علوم روز، اضطراب، استرس و ناهنجاریهای درونی این شادی، رضایت و سلامتی را کمرنگ میکند.پزشکان معتقدند که غم و ناراحتی، توانایی دفاعی بدن را در برابر ناگواریها، بیماری، میکروب و عفونت ها میکاهد. تنها نگاه مثبت، هیجان و شوق به بهبودی، میتواند همانند لشگری منظم در برابر بیماریهای خطرناک بایستد و همچون سدی استوار، از بیماریها، ناراحتی، رنج و خودخوری جلوگیری کند.
دانشمندان امروز میگویند سایکوسوماتیک یا بیماریهای روانتنی، عامل بیشتر بیماریهای جسمی و تنی همانند زخم معده، سرطان، پیری زودرس و مرگ نابهنگام است. در حالت روحی و روانی نامناسب، هورمونهای آدرنالین، استروئید و کورتیکوئید (هورمونهای فوق کلیه) به گلبولهای سفید میتازند. در این شرایط سیستم دفاع بدن نمیتواند به خوبی عمل کند. هنگامی که گلبولهای سفید توان مبارزه و مقابله با بیماریها را از دست بدهند سیستم ایمنی بدن ضعیف میشود. اضطراب و استرس نیز موجب کوچک شدن غدهی تیموس خواهد شد که با چنین رخدادی هورمونهای فوق کلیه فعال شده و بدن مبتلا به عفونت و بیماری میشود که این امر موجب کاهش عمر انسان میگردد.
بنابراین هر انسانی نیاز دارد نه تنها به سلامت جسم بلکه به سلامت ذهن خود نیز توجه نشان دهد و استرسها را از خود دور کرده و آرامش، شادی و رضایت را میهمان ذهن خود کند. زیستن و زندگی کردن نیازمند احساسات مثبت و شادمانی است و کلید آن در خانهی جشن است که به ما آرامش، شوق، نیکنگری و بهنگری میدهد و خورجین ما را از سلامتی، دلخوشی و عشق به یکدیگر پر میکند.
ایرانیان عقیده داشتند برای غلبه بر نیروهای اهریمنی، باید جسم و روح نیرومندی داشته باشند. جشنهای ایرانی پر از سرور و پایکوبی بوده و همین شادی و سرور میتواند خستگی جسم و جان را برطرف سازد و به انسان سلامتی هدیه دهد.
آداب و رسوم هر ملتی آیینهی روحیات و اندیشههای آنان است. سنتهای ایرانی نیز سرشار از روحیه معنوی و انسانی مردمانش است و رسومش همبستگی ملی را به ارمغان آورده و روح جمعی را توان و پیوند میبخشد. فرهنگ ایرانی خواستار ایجاد جامعهای سرشار از شادمانی، سلامت و عدالت و خالی از اندوه و رخوت و رکود است. در جشنهای ایرانی، همبستگی و پیوند موج میزند و هر کسی با هر قومیت و عقیدهای در این جشن و بزمها گرد هم میآیند.
نکته شگفتانگیز اینجاست که پیشینیان با این آداب و رسوم، باورها و مفاهیمی را نسل به نسل انتقال دادهاند که اکنون علوم روز دنیا و روانشناسی مثبتگرا به ما آموزش میدهند. احساسات مثبت و توانمندیهای شخصیتی که مارتین سلیگمن، پدر روانشناسی مثبتگرا، از آنها سخن میگوید در جای جای این جشنها به چشم میخورد. این جشنها با ما به زبان انسانی و معنوی سخن میگوید و ما را به صلح و به زندگی بهتر و سالمتر رهنمون میسازد.
به یاد داشته باشیم که اینگونه آئینها و جشنهای باستانی، به تمدن، اندیشه و فرهنگ ما گره خوردهاند و احترام به این آداب و بزرگداشت آنها، به ما در پاسداری از فرهنگ کهن و غنی ایران عزیزمان و ارزشهای والای آن یاری میرساند. آیینهای باستانی ما ریشههای فرهنگ و تمدن ماست. اگر شاخه درختی شکسته شود یا گل و برگ و بار آن چیده شود، دوباره میروید؛ ولی اگر ریشهاش خشکیده شود دیگر امیدی به ادامه زندگیاش نیست.
بنابراین بر ماست سنتهای اصیل ایرانی را که بر پایه معرفت و معنویت و انسانیت بنا شده است بر پا داریم و جشنها و باورهای خویش را که زندگی همراه با عشق و مهر و لطف را به ما ارزانی میدارد، پاس داریم. از این طریق است که میتوانیم از بیهویتی بپرهیزیم و ایرانی باشیم و ایرانی بمانیم. گام اول در برپایی فرهنگ، شناخت آن است. پس بیاییم به جشنهای اصیل ایرانی سری بزنیم، فلسفه آنها را بشناسیم و از آنچه ارزشمند است، درس زندگی بگیریم. با ما در مسیر صلح و دوستی، شادی و عشق قدم بگذارید و در شناخت جشنها و بزمها یعنی میراث معنوی ایران و ایرانیان همراه شوید.